Θέλεις να μάθεις να ελέγχεις τον νου σου; Τότε σίγουρα θέλεις να μάθεις πώς λειτουργεί!

Η ανεκτίμητη κληρονομιά από τους αρχαίους φιλοσόφους

Ο στωικός φιλόσοφος Επίκτητος είπε: «οὑδείς ἐλεύθερος ἐαυτοῦ μή κρατῶν». Κανείς δεν είναι ελεύθερος, εάν δεν είναι κύριος του εαυτού του. Η ελευθερία, όπως και κάθε άλλη πραγματικότητα που δημιουργείς, πηγάζει από τον εσωτερικό σου κόσμο και όχι από τον εξωτερικό. Αν θες να δημιουργείς αποτελεσματικά, αυτό που εσύ θέλεις στη ζωή σου, χρειάζεται πρώτα να ελέγχεις τον εαυτό σου.

Τι σημαίνει να ελέγχεις τον εαυτό σου

Η απάντηση έρχεται πάλι από τον Επίκτητο, που είπε: «Ταράττει τους ἀνθρώπους οὐ τα πράγματα, ἀλλά τα περί τῶν πραγμάτων δόγματα». Οι άνθρωποι ταράζονται όχι από αυτά που συμβαίνουν, αλλά από την άποψή τους για αυτά που συμβαίνουν. Λέει, με άλλα λόγια, ότι η συναισθηματική σου κατάσταση δημιουργείται, όχι από τα γεγονότα, αλλά από τις ερμηνείες που εσύ δίνεις στα γεγονότα (διάβασε περισσότερα στο άρθρο "4 σημεία για να ξεχωρίζεις τις ερμηνείες από τα γεγονότα).

Έλεγχος του εαυτού, σημαίνει να μπορείς να ελέγχεις τις σκέψεις σου.

Πώς γίνεται να ελέγχεις τις σκέψεις σου

Ελέγχεις τις σκέψεις σου, όταν ελέγχεις τα επιμέρους στοιχεία που τις δημιουργούν. Αυτό γίνεται ελέγχοντας τον τρόπο που προσλαμβάνεις τις πληροφορίες και τον τρόπο που τις επεξεργάζεσαι.

1. Προοπτική

               Το πρώτο σημείο ελέγχου είναι η προοπτική. Προοπτική σημαίνει πόσο διευρυμένη είναι η εικόνα που βλέπεις και από ποια σκοπιά την βλέπεις. Για παράδειγμα,

• Σκέψου ότι είσαι στο λιμάνι και βλέπεις ένα καράβι. Μπορείς να δεις λεπτομέρειες, επειδή είσαι κοντά.
• Σκέψου ότι είσαι στο βουνό πάνω από το λιμάνι και βλέπεις το ίδιο καράβι. Μπορείς να καταλάβεις τη θέση του σε σχέση με άλλα καράβια.
• Σκέψου ότι είσαι σε ένα αεροπλάνο πάνω από το λιμάνι. Μπορείς να δεις το καράβι, χωρίς λεπτομέρειες, όμως βλέπεις τη θέση του σε σχέση με την ξηρά.
• Σκέψου ότι βλέπεις το ίδιο καράβι μέσα από ένα δορυφορικό σύστημα. Πλέον η προοπτική σου είναι σύνθετη και πλήρης. Μπορείς να επιλέξεις να δεις τις λεπτομέρειες του καραβιού και μάλιστα από πολλές πλευρές. Μπορείς να δεις τη θέση του στο λιμάνι, τη θέση του σε σχέση με άλλα καράβια και τη θέση του σε σχέση με άλλα λιμάνια ανά τον πλανήτη. Μπορείς να σχεδιάσεις την πορεία του, να δεις την απόσταση, τα εμπόδια που θα συναντήσει, τις καλύτερες διαδρομές κλπ.

Όσο πιο διευρυμένη είναι η προοπτική σου, τόσο περισσότερες πληροφορίες μπορείς να συλλέξεις.

2. Εστίαση

                Το επόμενο σημείο ελέγχου είναι η εστίαση. Συλλέγεις πληροφορίες, μόνο από το σημείο στο οποίο εστιάζεις. Ας ξαναγυρίσουμε πίσω στο λιμάνι, για να το δούμε σε παράδειγμα. Είναι μπροστά σου το καράβι και εσύ ψάχνεις στο κατάστρωμα, το αγαπημένο σου πρόσωπο, για να το αποχαιρετίσεις. Σαρώνεις με τα μάτια σου διάφορα σημεία του καταστρώματος, σε διάφορα επίπεδα. Παρότι στο πεδίο σου είναι όλο το καράβι, μπορείς να εστιάσεις σε ένα μόνο σημείο κάθε φορά, ώστε να δεις αν είναι εκεί το πρόσωπο που ψάχνεις ή όχι. Αν εστιάζεις στο φουγάρο και στον καπνό που βγάζει, ίσως να μην δεις το αγαπημένο πρόσωπο που σε χαιρετάει. Αν εστιάζεις στην καντίνα πίσω σου, ίσως να μην αντιληφθείς ότι το καράβι φεύγει.

Για να συλλέξεις τις πληροφορίες που χρειάζεσαι, εστιάζεις εκεί που βρίσκονται.

3. Πρόθεση

               Αυτό που καθορίζει νοητικά την εστίαση είναι η πρόθεση. Όταν η κύρια σου πρόθεση είναι να αποχαιρετίσεις το πρόσωπο που θα σου λείψει πολύ, τότε εστιάζεις στο να το εντοπίσεις. Όταν η κύρια πρόθεσή σου είναι να βρεις κάτι να φας, διότι πεινάς πολύ, τότε η εστίασή σου πάει στην καντίνα. Όταν δεν θέτεις μία ξεκάθαρη πρόθεση και απλά είσαι στον αυτόματο πιλότο, τότε το περιβάλλον τραβάει την προσοχή σου και η εστίασή σου πάει σε κάτι που σου κάνει εντύπωση, για παράδειγμα στον καπνό που βγάζει το φουγάρο. Όταν, εύκολα και συνειδητά, θέτεις σαφώς τις προθέσεις σου, συλλέγεις όλες τις πληροφορίες που σου είναι χρήσιμες και απαραίτητες για να δημιουργήσεις αυτό που θέλεις. Διαφορετικά, οι καταστάσεις καθορίζουν την εστίασή σου και τις πληροφορίες που συλλέγεις. Οι καταστάσεις αποκτούν τον έλεγχο της ζωής σου.

Η πρόθεση καθορίζει την εστίαση

4. Φίλτρα

                Ο όγκος των πληροφοριών που δέχονται τα αισθητήρια σου όργανα είναι τεράστιος. Τέτοιος, που ο νους σου δεν μπορεί να τις επεξεργαστεί όλες. Πριν ξεκινήσει να τις επεξεργάζεται, κάνει διαλογή. Ένα μεγάλο μέρος το διαγράφει αμέσως, είναι πληροφορίες που κρίνει ως περιττές. Ένα μέρος το διαστρεβλώνει, για να ταιριάζει στην εικόνα που θέλει να δημιουργήσει και έτσι να εξοικονομήσει χρόνο και ενέργεια. Ένα μέρος το γενικεύει, το βάζει σε κουτάκια, ώστε να αυτοματοποιήσει την μετέπειτα επεξεργασία. Τα φίλτρα αυτά δεν είναι αυθαίρετα. ΕΣΥ τα έχεις καθορίσει. Ξέρεις ποιες πληροφορίες έχεις πει στο νου σου να διαγράφει; Αν όχι, ίσως αυτό που ψάχνεις να βρίσκεται μπροστά στα μάτια σου, αλλά η πληροφορία δεν φτάνει στην αντίληψή σου. Όταν έχεις έλεγχο των φίλτρων, ο νους σου κρατάει χρήσιμες πληροφορίες. Διαφορετικά, ίσως αλλοιώνει τις πληροφορίες που χρειάζεσαι και σε βομβαρδίζει με πληροφορίες που σου είναι άχρηστες.

Τα φίλτρα καθορίζουν ποιές πληροφορίες περνάνε στην αντίληψή σου και σε τι κατάσταση

Επεξεργασία των πληροφοριών

               Διάβασε πώς γίνεται η επεξεργασία των πληροφοριών στο Μέρος Β' του άρθρου.