Σχεδόν καθημερινά, γνωστοί και πελάτες μοιράζονται μαζί μου τον κυριότερο προβληματισμό τους.

Θέλω να κάνω μία αλλαγή στη ζωή μου, αλλά είναι πολύ δύσκολο...

Βήματα ή άλματα

Ερωτώ λοιπόν, 

- Ποιο στάδιο της αλλαγής σου φαίνεται δύσκολο;

- Το ξεκίνημα.

- Τι σημαίνει ξεκίνημα για εσένα;

- Να χάσω τα πρώτα 10 κιλά/ Να πηγαίνω κάθε μέρα στο γυμναστήριο/ Να στήσω τη δική μου επιχείρηση/ Να αποπληρώσω το δάνειο μου/ Να γράψω το βιβλίο μου/ Να πάρω πτυχίο/ Να μπω σε μία σχέση/ Να βγω από μία σχέση/ Να κόψω το τσιγάρο/ Να πάρω προαγωγή/ Να παραιτηθώ/ Να σταματήσω να πονάω/ Να ρίξω τη χοληστερίνη μου/ Να τρέξω στον μαραθώνιο/ Να πάω διακοπές κλπ κλπ κλπ

- ΟΚ… Και ποιο είναι το πρώτο βήμα για να το πετύχεις;

- Να χάσω τα πρώτα 10 κιλά/ Να πηγαίνω κάθε μέρα στο γυμναστήριο/ Να στήσω τη δική μου επιχείρηση/ Να αποπληρώσω το δάνειο μου/ Να γράψω το βιβλίο μου/ Να πάρω πτυχίο/ Να μπω σε μία σχέση/ Να βγω από μία σχέση/ Να κόψω το τσιγάρο/ Να πάρω προαγωγή/ Να παραιτηθώ/ Να σταματήσω να πονάω/ Να ρίξω τη χοληστερίνη μου/ Να τρέξω στον μαραθώνιο/ Να πάω διακοπές κλπ κλπ κλπ

Τώρα που διαβάζεις με την ηρεμία σου και με ψυχραιμία, ίσως να σκέφτεσαι «μα αυτά που λένε δεν είναι το πρώτο βήμα, είναι ένας μεγάλος στόχος!». Κάνε μία παύση στο διάβασμα. Πάρε παράδειγμα τον εαυτό σου. Τί είναι αυτό που αναβάλλεις εδώ και καιρό (ίσως και χρόνια) και ακόμα δεν έχεις ξεκινήσει να κάνεις ή στο οποίο έχεις κάνει πολλές αποτυχημένες προσπάθειες; Μήπως πέφτεις κι εσύ στην ίδια παγίδα; Μήπως συγχέεις το πρώτο βήμα με την επίτευξη του στόχου; Μήπως αντί για βήματα, προσπαθείς να κάνεις άλματα;

Το πρώτο μπλοκάρισμα

Συνεχίζω τη διερεύνηση,

- Πόσο εύκολο σου φαίνεται αυτό το πρώτο βήμα;

- Ε μα τι σου λέω; Είναι πολύ δύσκολο!

- Για ποιο λόγο θέλεις να ξεκινήσεις από αυτό το βήμα και όχι από κάτι πιο εύκολο;

Και εδώ έρχεται η περίφημη ατάκα/ περιοριστική πεποίθηση, η οποία έχει μεγαλώσει γενεές των γενεών στην κοινωνία μας. Ναι, καλά το κατάλαβες….

- Δεν υπάρχει κάτι πιο εύκολο. Κάθε αρχή και δύσκολη.

Έχοντας μία τέτοια πεποίθηση, έχεις ήδη περιορίσει στο έπακρο τις δυνατότητές σου. Έχεις δεχτεί ότι στην αρχή θα δυσκολευτείς. Ψάχνεις τις δύσκολες λύσεις, τις δέχεσαι και παραμένεις σε αυτές.

Υπάρχει, όμως, και η ακριβώς αντίθετη πεποίθηση. Όλα είναι εύκολα!

Τα πάντα μπορούν να γίνουν με τρόπο απλό, εύκολο και διασκεδαστικό

Το δεύτερο μπλοκάρισμα

Η καθημερινή σου πραγματικότητα θα μπορούσε να σου δείξει ότι όλα είναι εύκολα, αν η παραπάνω περιοριστική πεποίθηση στεκόταν μόνη της. Δυστυχώς όμως έχει παρέα, που της κρατάει το χέρι και την στηρίζει. Η «δύσκολη αρχή» πάει συνήθως πακέτο με την πεποίθηση «Πυξ-Λαξ», που λέει  «Ό,τι αξίζει, πονάει και είναι δύσκολο».

Η πεποίθηση αυτή, έρχεται και ακυρώνει όποιο βήμα κάνεις, το οποίο ήταν ευχάριστο και εύκολο. Ενεργοποιεί τα φίλτρα της διαγραφής, της διαστρέβλωσης και της γενίκευσης. Αυτά φροντίζουν να πετάξουν την πρόοδό σου από την πίσω πόρτα, ώστε να μην την πάρεις χαμπάρι. Θεωρείς ότι «δεν έκανα τίποτα το σπουδαίο». Για να πείσεις τον εαυτό σου ότι κάνεις ό,τι μπορείς, μαζεύεις όλη τη δύναμη της θέλησης που κρύβεις μέσα σου και κάνεις το σάλτο μορτάλε. Πέφτεις παταγωδώς στα τάρταρα, επιβεβαιώνεις στον εαυτό σου ότι «κάθε αρχή είναι δύσκολη» και ότι «δεν μπορώ να τα καταφέρω». Σου μοιάζει γνώριμο;

Σου έχω νέα. Το πόσο σημαντικό είναι ένα βήμα, εξαρτάται ΜΟΝΟ από το πόσο κοντά σε φέρνει στον στόχο σου. Το αν είναι εύκολο ή δύσκολο, δεν καθορίζει την αξία του. 

(Το ίδιο ισχύει και για την εργασία. Ετοιμάζω ένα άρθρο, για εσάς τους εργαζόμενους που δυσκολεύεστε να αποτιμήσετε τις υπηρεσίες/προϊόντα σας. Έκτακτο δελτίο! Το πόσο δυσκολεύτηκες να φτιάξεις κάτι, δεν ανεβάζει την αξία του. Αν σου ήταν εύκολο να το κάνεις, δεν ρίχνει την αξία του. Δεν πουλάς τον κόπο σου, αλλά κάτι άλλο. Μείνε συντονισμένος/η για να μάθεις ποιο είναι αυτό.)

Η αξία ενός βήματος εξαρτάται από το πόσο κοντά σε έφερε στον στόχο σου. Όχι από το πόσο δύσκολο ήταν να γίνει

Η πορεία της εξέλιξης

Υπάρχει μία κρητική μαντινάδα που λέει:

Ποτέ σου μην περιφρονείς τα κάτω σκαλοπάτια,

γιατί αυτά πρωτοπατείς και φτάνεις στα παλάτια

Δες πώς λειτουργεί αυτό με μαθηματικό τρόπο.

Έστω, ότι ο ρυθμός που εξελίσσεσαι, είναι το 10% της προηγούμενης μέρας.

Σε ένα πίνακα φαίνεται ως εξής:

 Σχηματικά, φαίνεται ως εξής:

Αυτό που βλέπουμε, είναι ότι για να φτάσεις από το 1% στο 2%, χρειάζονται 9 μέρες. Για το 3% χρειάζονται άλλες 4 μέρες. Για το 4%, πάλι άλλες 4 μέρες, όμως για το 5%, μόνο δύο μέρες. Αρχίζει κάπως η κατάσταση και επιταχύνει. Το 6% και το 7% χρειάζονται πάλι από 2 μέρες, όμως το 8% το πετυχαίνεις σε μία μόνο μέρα. Από εκεί και πέρα, έχεις πάρει φόρα. Σε 25 περίπου μέρες έχεις πιάσει το 10%. Μέσα σε 6-7 μέρες έχεις διπλάσια πρόοδο, φτάνοντας το 20%. Διπλασιάζεις ξανά την πρόοδο μέσα σε 6-7 μέρες, φτάνοντας το 40%. Την ξανα-διπλασιάζεις σε 7 μέρες, φτάνοντας το 80%. Σε 50 μέρες στο σύνολο, έχεις πιάσει το 100%.

Το συγκεκριμένο είναι ένα τυχαίο παράδειγμα. Δεν ισχυρίζομαι ότι μπορείς να πετύχεις τα πάντα μέσα σε 50 μέρες. Αυτό που θέλω να δείξω, είναι πως όταν διατηρείς μία σταθερή πορεία, στην αρχή η εξέλιξη μπορεί να είναι βραδεία, όμως στην πορεία αυξάνει ταχύτατα. Αν βιάζεσαι να έχεις αποτελέσματα, τότε όντως δημιουργείς μία δύσκολη αρχή. Αν όμως ακολουθήσεις μία ομαλή, αλλά σταθερή πορεία, τότε η αρχή είναι εξαιρετικά εύκολη. Το ίδιο και η υπόλοιπη πορεία.

 

Τα βαθύτερα μπλοκαρίσματα

Θεωρείς ότι εμβαθύναμε αρκετά, ώστε να ξεκινήσεις τη μεγάλη αλλαγή στη ζωή σου;;;

Κάνεις λάθος! Μόλις ξύσαμε την επιφάνεια!

Αν ήταν μόνο αυτό, δεν θα είχες καμία πρόοδο στη ζωή σου, σε κανένα τομέα. Η εμπειρία μου, όμως, μου λέει ότι δυσκολεύεσαι σε μερικούς μόνο τομείς ή σε συγκεκριμένα μόνο θέματα. Όπως άλλωστε και οι περισσότεροι από εμάς.

Γιατί να συμβαίνει αυτό άραγε;

Διότι πέρα από όσα ήδη αναφέραμε, ισχύει και κάτι ακόμα. Είναι εύκολο να το δεις, όταν χωρίζεις την πορεία σου σε μικρά βήματα. Όταν δεν το κάνεις, ο παράγοντας αυτός χάνεται μέσα στη θολούρα που δημιουργείς.

Θα σου το δείξω με ένα παράδειγμα.

Ρωτάω τον πελάτη,

- Τι θέλεις να πετύχεις;

- Να χάσω 10 κιλά.

- Ποιο είναι το πρώτο βήμα λοιπόν (αφότου έχουμε αναλύσει όλα τα παραπάνω).

- Να βρω το τηλέφωνο ενός διατροφολόγου και να ψάξω για ένα γυμναστήριο στη γειτονιά μου.

- Πολύ ωραία. Τι σε εμποδίζει από το να το κάνεις;

- Δεν έχω χρόνο.

- Έχεις 24 ώρες την ημέρα, όπως όλοι μας. Τι εννοείς δεν έχεις χρόνο;

- Εννοώ ότι δε μου περισσεύει χρόνος. Και δεν εννοώ για να πάρω ένα τηλέφωνο και να κλείσω ραντεβού, αλλά για να ακολουθήσω ένα πρόγραμμα, να ετοιμάζω φαγητά, να πηγαίνω για προπόνηση κλπ. Δεν έχει νόημα να το ξεκινήσω πάλι. Το έχω ήδη κάνει και δεν είχε αποτέλεσμα.

Βλέπεις; Η δυσκολία μετατοπίστηκε από το «Δεν μπορώ να χάσω 10 κιλά» στο «Δεν βρίσκω ελεύθερο χρόνο».

- Ποιο είναι το πρώτο-πρώτο βήμα για να δημιουργήσεις χρόνο;

- Δεν μπορώ να δημιουργήσω χρόνο. Έχω πολλές δουλειές.

- Μα, λογιστής δεν είσαι; Πόσες άλλες δουλειές κάνεις;

- Εννοώ ότι πέρα από τη δουλειά μου, πρέπει να κάνω ψώνια, να πάω τα παιδιά σε δραστηριότητες, να εξυπηρετήσω το βράδυ πελάτες από το σπίτι κλπ

- Αναρωτιέμαι… Για ποιο λόγο χρειάζεται να εξυπηρετείς πελάτες από το σπίτι;

- Ε, δεν είναι ακριβώς πελάτες. Είναι φίλοι και συγγενείς που μου ζητάνε πράγματα.

- Τι σε δυσκολεύει να ελευθερώσεις χρόνο, μειώνοντας τις εξυπηρετήσεις;

- Ε μα δεν γίνεται να τους πω όχι, είναι φίλοι και συγγενείς.

Και να, που η δυσκολία μετατοπίστηκε από το «δεν βρίσκω ελεύθερο χρόνο» στο «δεν μπορώ να πω όχι στους άλλους».

Μπορώ να το τραβήξω κι άλλο, χωρίς να γίνω υπερβολικός. Το παράδειγμα είναι φανταστικό, όμως πολύ συνηθισμένο. Είμαι βέβαιος ότι σου είναι γνώριμο το μοτίβο.

Για να φτάσω στο δια ταύτα.

Ένας πολύ σημαντικός λόγος που δυσκολεύεις τον εαυτό σου στο να κάνει μία αλλαγή, είναι διότι ξεκινάς από λάθος σημείο. Προσπαθείς να λύσεις ένα πρόβλημα, το οποίο προϋποθέτει να έχεις λύσει κάποιο άλλο πριν από αυτό. Είναι σαν τα προ-απαιτούμενα μαθήματα στο Πανεπιστήμιο. Αν δεν έχεις περάσει το Α μέρος, δεν έχεις δικαίωμα να δώσεις εξετάσεις για το Β μέρος. Όσες φορές και να προσπαθήσεις να περάσεις το Β μέρος, θα κοπείς, ανεξάρτητα από το πόσο έχεις διαβάσει ή πόσο προσπάθησες ή πόσο καλά έγραψες. Άδικα παιδεύεσαι! Ξεκίνα από το Α μέρος.

Για να κάνεις αποτελεσματικά μία αλλαγή, χρειάζεται να έχεις δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες

Μέχρι εδώ καλά. 

Πάρε μία βαθιά ανάσα και συνεχίζουμε. Σου υπόσχομαι ότι στο τέλος θα σου φαίνονται όλα πιο απλά και πιο εύκολα.

 

Το μπλοκάρισμα που βρίσκεται στον πυρήνα σου

Τώρα θα σου πω έναν ακόμα σημαντικό παράγοντα, με τον οποίο κάνεις τις αλλαγές σου δύσκολες. Με μεγάλη βεβαιότητα, μπορώ να σου πω ότι χάνεσαι σε μελλοντικές σκέψεις και βήματα. Θέλεις πριν ξεκινήσεις, να έχεις δώσει απαντήσεις σε εκείνα.

Είναι σαν να θες να πας από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη και δεν ξεκινάς το ταξίδι σου, γιατί δεν έχεις αποφασίσει αν θα πιείς καφέ στην Πλατεία Αριστοτέλους ή στην Άνω Πόλη.

Σου φαίνεται υπερβολικό; Ορίστε ένα παράδειγμα.

- Τι θέλεις να πετύχεις;

- Θέλω να παραιτηθώ από τη δουλειά μου, δεν αντέχω άλλο.

- Ωραία. Και ποιο είναι το πρώτο βήμα;

- Ναι, αλλά τι θα κάνω μετά χωρίς δουλειά;

- Τι εννοείς; Τι σε προβληματίζει;

- Το τι θα κάνω μετά.

- Δεν καταλαβαίνω. Είναι οικονομικό το θέμα ή κάτι άλλο;

- Όχι, οικονομικά δεν έχω πρόβλημα. Έχω λεφτά στην άκρη και μπορώ να μπω και στο ταμείο ανεργίας. Απλά, δεν μπορώ να αποφασίσω τι θα κάνω μετά. Σκέφτομαι να ξεκινήσω κάτι δικό μου. Ένα βιβλιοπωλείο ίσως ή ένα καφέ. Δεν έχω όμως το κεφάλαιο. Μου έχουν προτείνει να πάω σε μία άλλη δουλειά. Είναι καλά τα λεφτά, όμως δεν είναι ακριβώς αυτό που με ενδιαφέρει. Σκέφτομαι από την άλλη μήπως κάνω ένα ταξίδι. Το έχω ανάγκη, όμως σκέφτομαι τα έξοδα. Μετά θα μου μείνουν λιγότερα λεφτά στην άκρη. Μου έχει προτείνει ένα φίλος να συνεργαστούμε. Μου ακούγεται καλή ιδέα, όμως δεν ξέρω πώς θα πάει…. Έχω πελαγώσει. Δεν ξέρω τι να κάνω….

- Καταλαβαίνω τις ανησυχίες σου, όμως δεν βλέπω τι σχέση έχουν όλα αυτά με την παραίτησή σου.

Και εδώ έρχεται το κερασάκι στην τούρτα. Η βαθύτερη και σημαντικότερη πεποίθηση.

- Και αν μείνω χωρίς δουλειά;

- Τότε τι;

- Δεν θα έχω δουλειά.

- Τι θα συμβεί τότε; Θα ξεμείνεις από λεφτά;

- Όχι, αφού σου είπα, έχω ήδη αρκετά στην άκρη.

- Ακριβώς. Τότε τι;

- Κι αν δεν τα καταφέρω; (Ιδού η περιοριστική πεποίθηση)

- Τι ηλικία έχεις;

- 30

- Από τι ηλικία εργάζεσαι;

- Από τα 16

- Τα τελευταία 14 χρόνια, για πόσο διάστημα έμεινες χωρίς δουλειά;

- Καθόλου! Πάντα έβρισκα αμέσως. Βασικά, με έβρισκαν. Δεν χρειάστηκε ποτέ να ψάξω.

- Τι έχει αλλάξει τώρα;

- Ναι, έχεις δίκιο. Και τώρα θα βρω δουλειά, το ξέρω.

- Πόσες φορές τα έχεις καταφέρει στο παρελθόν;

- Πάντα τα καταφέρνω! Δεν μου έρχονται πάντα στρωτά τα πράγματα, αλλά βρίσκω τρόπο να τα καταφέρω (να και η ενδυναμωτική πεποίθηση).

- Πόσες φορές έγιναν τα πράγματα όπως τα είχες σχεδιάσει;

- Πάντα!... Τις περισσότερες φορές….Ε, αρκετές….Τώρα που το σκέφτομαι, σχεδόν ποτέ. Σε γενικές γραμμές ίσως, αλλά σχεδόν πάντα χρειάζεται να προσαρμοστώ στις καταστάσεις. Και προσαρμόζομαι. Και βασικά, τα καταφέρνω καλύτερα απ’ ό,τι υπολόγιζα.

- Τι έχει αλλάξει τώρα;

- Τίποτα! Ίσα-ίσα γνωρίζω περισσότερα. Έχω μεγαλύτερη εμπειρία και περισσότερες ικανότητες.

- Τι σε εμποδίζει από το να παραιτηθείς;

- Τίποτα! Ας δούμε ποιο είναι το πρώτο βήμα. Θα γράψω ένα γράμμα παραίτησης. Αυτό θα με βοηθήσει να σκεφτώ πώς θέλω να τα πω. Αφότου παραιτηθώ και ηρεμήσω, θα δω πώς θέλω να συνεχίσω τη ζωή μου και τι έχω διάθεση να κάνω.

Ένας σημαντικός λόγος που δεν ξεκινάς να κάνεις μία αλλαγή στη ζωή σου, είναι γιατί δεν γνωρίζεις τη συνέχεια. Εστιάζεις στο μέλλον και στο άγνωστο. Είναι αναμενόμενο οι σκέψεις αυτές να σου προκαλούν φόβο και ο φόβος να σου προκαλεί δυσκινησία ή και ακινησία.

Το αντίδοτο είναι ένα. Η γνώση ότι μπορείς να τα καταφέρεις. Όχι απλά να πιστεύεις ότι μπορείς να τα καταφέρεις, αλλά να ξέρεις ότι μπορείς να τα καταφέρεις.

 

Ας κάνουμε μία ανακεφαλαίωση

Πρώτον. Βρες μέσα σου την γνώση ότι μπορείς πάντα να τα καταφέρεις.

Δεύτερον. Ξεκίνα με το πρόβλημα που έχεις εδώ και τώρα. Άσε τα μελλοντικά προβλήματα για την ώρα τους.

Τρίτον. Βρες το πρώτο-πρώτο, απλό και εύκολο βήμα, που χρειάζεται να κάνεις για να αρχίσεις να κινείσαι προς τον στόχο σου.

Τέταρτον. Αν το πρώτο βήμα προϋποθέτει να έχεις διευθετήσει κάποιο άλλο ζήτημα, άλλαξε στόχο. Ακολούθα την ίδια διαδικασία. Βρες το πρώτο-πρώτο βήμα, που θα σε φέρει πιο κοντά στον πρώτο σε σειρά στόχο και ξεκίνα από εκεί.

Πέμπτον. Αποδέξου ότι στην αρχή, η εξέλιξη είναι βραδεία και ανεπαίσθητη. Κράτα σταθερή πορεία. Σύντομα, θα αποκτήσεις τέτοια ορμή, που δεν θα σε σταματάει τίποτα!

Ξεκίνα τώρα!!!